HEZKUNTZA

Hezkuntza hitza entzuterakoan, eraikin bat datorkigu burura beti: eskola.

Hezkuntza hitza entzuterakoan, mahaiak, aulkiak, arbela… datorkigu burura.

Baina hau hezkutza guzti hau baino gehiago da. Hezkuntza gizarteratze modua da; honen bidez gizartean bizitzeko “beharrezko” ezagutzak barneratzen ditugu. 

Hezkuntza ezagutzak, baloreak, ohiturak eta jokatzeko moduak transmititzen dituen bi norabideetako gizarte-prozesua eta horren emaitza da. Hezkuntza sozializazio eta kontzientizazio kultural, moral eta konduktualaren prozesu bezala ere uler daiteke. Horrela, hezkuntzaren bidez, belaunaldi berrietako gizabanakoek aurreko belaunaldikoen ikuspuntuak, jokamoldeak eta ezagutzak ikasi edo bereganatzen dituzte, horiek une historikora edo kulturalera egokituz. (Wikipedia, 2016)

Gizarteratze prozesuan ikasten diren rolak, arauak eta balioak ikastea eta barneratzea suposatzen du. Modu zehatz bateko pertsona izaten ikastea. Terminologia soziologikoan, “instituzio sozial” bat, rol multzo batek osatuko luke eta instituzio guzti horiek gizartea osatuko lukete. Arauak dira gizarteratze prozesuan ikasi eta barneratzen diren beste kontzeptu garrantzitsu bat. Hauen bidez pentsatzeko, sentitzeko eta izateko moduak inposatzen zaizkigu. 

Familia da hezkuntza agente garrantzitsuena, pertsonok, taldea behar dugu bizi irauteko eta garatzeko. Familia da babes eta laguntza hori eskaintzen diguna, mundua erakusten digun gizarteratze agentea. Familia ereduak aldaketan jasan ditu (guraso bakarrekoak, bananduak…), honez gain emakumeen rolak ere, aldatu egin dira. 

Familiak hezkuntza ez formalean eragin zuzena duela esan beharra dago, A. Banduraren (1925) teoriaren arabera, pertsona erreferenteak imitatzen baititugu.

Eskolan, beste familia batzuetako umeak topatzen ditugu, bere mundu propioa zalantzan jartzea eta zabaltzea suposatzen duelarik. Honela, gizarteratzen jarraitzen dugu hezkuntzaren bidez, arau eta balioak barneratzen. 

Talde sozialak nerabezaro eta gaztaroan izaten dira bereziki garrantzitsuak. Helduen kontrolpetik ihes egin daitekeen ondorioz, oso eragingarria da nerabe eta gazteentzat.

Hortaz, hezkuntza mota ezberdinak ikusi genitzazke; (1) hezkuntza formala; lehen aipatutako instituzio eskolarra, (2) hezkuntza ez formala; talde konkretu batek eman dezakeen hezkuntza aisialdi taldeak adibidez eta (3) hezkuntza informala; gure aburuz garrantzizkoena, kalean jasotzen den hezkuntza.

Denok gara hezkuntza eragile hezkuntza informal horretan. Baina hala ere, hezkuntza faltari, ezari edota ez egokiaren errua familiei egozten diegu, gure ardurak alde batera utziz. Denok pertsona erreferente gara, denok egin dezakegu zerbait honen aurrean.

Hezkuntza da mundu mailan dagoen armarik garrantzitsuena, askok hau badakite eta gure aurka erabiltzen ari dira. Hortaz, guk hau jakinda, zer egin dezakegu?